20-феврал куни Тошкент вилояти Янгибозор қишлоғидаги 7-сонли мактабда Глобал экологик фонднинг кичик грантлар дастури (ГЕЖ КГД) ва Ўзбекистон ёшлар экологик тармоғи (ЕС) томонидан ўтказилган навбатдаги тадбир бўлиб ўтди [аввалгиси ҳақида шу ерда ўқинг] Уз).
Бу гал 51 нафар мактаб ўқувчиси қаттиқ маиший чиқиндилар муаммоси, энергияни тежаш ва сувни тежаш масалаларини ёрқин тақдимотлар ва қизиқарли экологик ўйинлар орқали босқичма-босқич ўрганишга таклиф қилинди.
Йигитлар яна 5 та жамоага бўлинган. Бунинг учун иштирокчиларга бир нечта масалалар бўйича турли хил экологик маслаҳатлар берилди: энергия тежаш, қаттиқ маиший чиқиндилар, биохилма-хилликни сақлаш ва сув ресурсларини тежаш; Хўш, бошқа жамоа атроф-муҳитга қарши маслаҳат олди. Шундай қилиб, шу куни “Енергия”, “Ахлат”, “Биохилма-хиллик”, “Сув” ва “Анти” жамоалари ўзаро куч синашди.
Бошлаш учун мактаб ўқувчиларига "Шаҳарингизни ахлатдан тозаланг" ўйини таклиф қилинди. Кўринишидан, ҳамма нарса оддий: ҳар бир жамоа ўз ахлатига эга бўлган шаҳарнинг битта туманига эга бўлиб, уни шаҳар ташқарисига олиб чиқмасдан имкон қадар тезроқ утилизатсия қилиш керак эди. Саноқли дақиқаларда ғижимланган газеталар, қоплар ва бошқа чиқиндилар туманлар аҳолиси қўлига тушди. Иштирокчиларнинг ахлатдан бу тарзда қутулмаганликлари айтилганидан ҳафсаласи пир бўлганидан сўнг, йигитлар юқумли иштиёқ билан қўшни ҳудудларга чиқинди ташлай бошлашди. Тўғри, шуни таъкидлаш керакки, ахлатдан қутулишнинг бошқа, ғайриоддий усуллари ҳам бор эди. Мисол учун, "Сув" жамоаси иштирокчилардан бирини барча ахлатлар ишониб топширилган ва шаҳар ташқарисига чиқариб юборилган жабрланувчи сифатида аниқлади.
Шиддатли чиқинди жангларидан кўп ўтмай, шаҳарнинг туманларидан бири умидсиз равишда чиқинди тоғига ботган ва унинг аҳолиси қўшнилари билан умидсиз тортишиб, мураббийларни адолатга чақирган. Шуни таъкидлаш керакки, ажойиб кенг қутилар шаҳар яқинида жойлашган бўлиб, улардан бири "Енергиа" жамоаси томонидан ишлатилган. Ва бир оз ўйлаш ва мунозаралардан сўнг, шаҳар чиқиндиларини қутиларга йиғишди.
Кейин иштирокчилар бу муаммони ҳал қилишнинг энг яхши ёъли эмаслигини яна ҳайратда қолдирдилар ва уларга қоғоз, пластмасса, материал ва полиетилен пакетларни қайта ишлаш мумкин бўлган чиқиндиларни саралашни таклиф қилишди. Ва бу билан иштирокчилар ажойиб тарзда энгишди.
Ўйиндан сўнг талабаларга қаттиқ маиший чиқиндиларга оид тақдимот тақдим этилди, унда улар ушбу муаммо ва уни ҳал қилиш ёъллари ҳақида батафсил маълумот олишлари мумкин эди.
Сўнгра, "Енержазер" қисқа қизиқарли ўйинидан сўнг, навбатдаги тақдимотда йигитлар энергияни тежаш муаммоси билан танишдилар ва энергия қаердан келиб чиқиши ва инсон уни қандай сарфлаши, шунингдек, уни қандай тежашингиз мумкинлигини билиб олдилар. уй. Ушбу маълумот йигитлар учун уй-жой муаммоси деб номланган навбатдаги ўйин учун фойдали бўлди.
Бу эрда жамоаларга икки хонали квартиранинг режаси берилди, улар энергияни иложи борича тежайдиган тарзда жиҳозлашлари керак эди. Иштирокчилар қўлларидан келганча ҳаракат қилишди ва ҳакамлар ҳай’ати учун музлатгич, стол ва бошқа мебел ва маиший техника буюмларини жойлаштиришда энг кам хатога ё‘л қўйган энг яхши ишни танлаш осон кечмади.
Уй-жой масаласини ҳал қилгандан сўнг, талабалар кейинги тақдимотда сувни тежаш муаммосини ўрганишга киришдилар. Болаларга инсон ихтиёрида қанча тоза ичимлик суви борлиги, сувнинг кундалик ҳаётда қандай исте’мол қилиниши ва ифлосланиши ҳақида сўзлаб берилди. Албатта, иштирокчиларга яна бир бор уйда сувдан эҳтиёткорлик билан фойдаланиш ва уни энг кам ифлосланишга олиб келиши бўйича оддий маслаҳатлар берилди. Шунингдек, йигитлар кичик мусобақада қатнашишлари керак эди: жамоаларга 5 та бир хил расм берилди, улар сувдан фойдаланишда 5 та хатони топишлари керак эди. Ва яна ғолиб жамоа бор эди, у вазифани энг муваффақиятли бажарди.
Хўш, энг қизиқарли қисми охиргисига қолди. Гап шундаки, ушбу тадбирнинг ўзига хос жиҳати шундаки, уни ўтказган тренерлар ҳамда мактаб ўқитувчилари бу ҳақда мактаб ўқувчиларига айтмасдан, экологик хатоларга ё‘л қўйишган. Мисол учун, улар ёруғликни яхши кундузи ёқишди ва уни ўчиришни "унутишди", сумкани деразадан улоқтиришди, бир марталик стаканлардан сув ичишди.
Жами 10 та шундай “ҳуқуқбузарликлар” содир этилган. Тадбирнинг охирги босқичида жамоалар ушбу хатоларнинг барчасини санаб ўтишлари, нима қилишлари кераклиги ва нима учун эканлигини ёзишлари керак эди. Шуни алоҳида таъкидлашни истардимки, йигитлар ҳайратланарли даражада эҳтиёткор бўлишди ва кўпчилик "қонунбузарликлар" эътиборга олинди. Айниқса, тадбир ташкилотчиларининг машинада келишини хато деб баҳолаган “Анти” жамоаси мураббийларни хурсанд қилди. Ташкилотчиларнинг ўзлари бу хатони ҳисобга олишмади.
Сўнгра, ниҳоят, “Ахлат” жамоаси а’золари бўлган ғолиблар аниқланди. Болаларга совғалар берилди: "Сайёра билан сана" филми билан дисклар. Шунингдек, тадбирнинг барча иштирокчиларига кичик совғалар топширилди.
Тадбир сўнгида болалардан уй вазифасини бажариш сўралган: кундалик ҳаётда бундай хатоларни кузатиш ва дўстлари ва қариндошларига қандай ҳаракат қилиш кераклигини ва нима учун эканлигини айтиб бериш.
Ва мен йигитлар бу уй вазифасини аъло даражада бажаришларига ишонмоқчиман!
Гилфанова Ирина,
Ахборот бирлиги
Ўзбекистон МES
Тадбир ташкилотчилари: ГЕЖ КГД – Алексей Волков, Уз МЕС – Юрий Мун, Александра Малеева, Лидия Схинас, Ирина Гилфанова
Асл мақола бизнинг энг муҳим ҳамкоримиз - Ёшлар экологик тармоғи (ЕН) веб-сайтида эълон қилинган.
Шунингдек қаранг: “Тошкент вилоятида “Ҳар доим боʻлсин...” рисоласи оʻз жавобини топди”.
