Автомобилсиз кун – бизнинг танлов. ВЕЛОКВЕСТ 2015.

Сўнгги йилларда ҳамма шаҳарда автомобиллар қанчалик кўпайиб кетганлигини сезмоқда. Кундузи ва кечки пайт нафас олиш қийинлашмоқда. Шаҳарда машиналар кўпайиб, яшил экинлар кам бўлса, одам ўзини тетик ва соғлом ҳис қилиши мушкул бўлади. Шаҳарларимиздаги ана шу икки омил ва хусусият аҳолига салбий таъсир кўрсатмоқда. Агар шаҳарда дарахтлар янада кўп бўлиб, машиналар сони, аксинча кам бўлса, вазият анча тузук бўлар эди, машиналарнинг экологик мақбуллиги эса жуда яхши бўлиши мумкин.

Машиналар сони бир неча баравар ортди. Ўйлаб кўрингчи, ўз ихтиёрига кўра автомобилни ёки автотранспортда ҳаракатланишни велосипеда юришга алмаштирганлар сони қанча экан? Ваҳоланки, велосипедга ўтириб, уни кундалик транспортга айлантириш, ҳар куни ишга велосипеда қатнаш мумкин. Бу саломатликка ва кайфиятга ўта ижобий таъсир кўрсатади, ҳар кунингиз байрамга айланади.

Хўш, велосипед бизга нима беради?

Велосипедда ҳаракатланиш пайтида нафақат оёқлар, балки қўллар, елка, қорин ва бўйин мушаклари ҳаракатга тушади. Изчиллик билан ҳаракатланиш пайтида қон айланиши яхшиланади, тана тўқималари кислородга тўйинади. Велосипедда бирмунча ҳаракатлангандан сўнг кайфиятингиз яхшиланади, бир неча кун ўзингизни тетик ҳис қиласиз.

Биринчидан, фаолият турининг ўзгартирилиши таъсир кўрсатади, бу эса дам олиш дегани. Велосипедда юриш ишда, уйдаги оилавий ҳаётда ҳар куни такрорланадиган зерикарли жараёндан чалғиш имконини беради. Айрим шаҳарлардаги велосипедда ҳаракатланадиган почтачилар бундан мустасно.

Учинчи, ижобий жиҳати — бўш вақтдан тўғри, сифатли фойдаланиш билан боғлиқ. Яқин масофаларга қатнашда велосипед автомобилларнинг ажойиб муқобили бўлиши мумкин. Аммо ҳозирча мамлакатимизда шаҳарда велосипедда ҳаракатланиш, уни хавфсиз сақлаш бўйича инфратузилма етарли даражада ривожланмаган.

Атроф-муҳит ва аҳоли саломатлигига улуш қўшишдан ташқари, велосипед яхши иқтисодий самара келтириши мумкин.

Машиналар сонининг ошганлиги иқтисодиёт ва алоҳида инсон учун қанчалик фойдали? Ҳар икала ҳолатда ҳам фойдали эмас. Бир қарашда, машиналарга бўлган талаб мунтазам ошиб бормоқда, ишлаб чиқариш ҳажми кўпаймоқда ва бу мамлакат иқтисодиёти учун фойдали бўлиши керак. Аммо бундай иқтисодий ўсишнинг иккинчи жиҳати ҳам бор.

Машиналар сонининг ошганлиги иқтисодиёт ва алоҳида инсон учун қанчалик фойдали? Ҳар икала ҳолатда ҳам фойдали эмас. Бир қарашда, машиналарга бўлган талаб мунтазам ошиб бормоқда, ишлаб чиқариш ҳажми кўпаймоқда ва бу мамлакат иқтисодиёти учун фойдали бўлиши керак. Аммо бундай иқтисодий ўсишнинг иккинчи жиҳати ҳам бор.

Автомобиллар қанчалик кўп бўлса, транспорт учун ёқилғи шунчалик кўп ишлаб чиқарилади, қазилма углеводородли хом ашё кўпроқ олинади ва буларнинг барчаси атмосферага кўпроқ газлар чиқарилишига сабаб бўлади. Табиат ва инсон ҳақида сўз кетганда эса улар замонавий дунёнинг ортиқча технологиклигидан ташқари ҳам ҳимояга муҳтож. Одамлар ва атроф-муҳит автотранспортдан кўпроқ азият чекмоқда, ва бу иқтисодиёт учун ҳам фойдали эмас.

Мавжуд тартиб тарафдорларининг фикрича, велосипедчи – бу иқтисодиёт учун кулфат.

Зеро, у:

1. Автомобиль сотиб олмайди ва бунинг учун кредит олмайди
2. Бензин сотиб олмайди
3. Таъмирлаш устахоналари хизматидан фойдаланмайди
4. «Фуқаролик маъсулиятини» суғурталамайди
5. Пулли тўхташ жойларидан фойдаланмайди
6. Семириб кетмайди, бунинг устига соғлиги яхши!
7. Дори сотиб олмайди. Тез-тез шифокорларга бормайди.

Бир сўз билан айтганда, иқтисодиёт учун соғлом одамлар керак эмас. Улар ЯИМ ни кўпайтирмайди. Бу фикр мутлақо нотўғри.

Велосипеддан кенг миқёсда фойдаланиладиган мамлакатлар тажрибаси бу борада нималарни кўрсатмоқда?

Россия Олий Иқтисодиёт Университетининг Миллий тадқиқот университети Атроф-муҳит ва табиий ресурслар иқтисодиёти маркази директории Георгий Сафонов ўтган йили Петербургда конференцияда маъруза қилган пайтда қуйидаги маълумотларни келтирган эди: Англияда велосипедга ўтишда автомобиль йўлларига босимнинг камайиши йўлнинг ҳар бир километрига $0,4 ни ташкил этади, паркинг ҳаражатларининг тежалиши эса йилига до $3 мингни ташкил этади. Ҳавонинг ифлосланишидан кўриладиган фойда (озон, CO2, қаттиқ зарралар, шовқин ва ҳ.з.ларнинг чиқарилиши) – бир миль масофага 10 центни ташкил этади. Велосипеддан қисқа масофаларга қатнашда фойдаланиш қулай (20 дақиқагача), бунда у автомобилга нисбатан 18-20 маротаба кам жой эгаллайди. Голланд архитектори ва урбанисти Маркус Аппенцеллер ҳисоб-китобига кўра, велосипедлар ҳар йили Европа Иттифоқи бюджетига 200 млрд евро фойда келтиради.

Инсониятнинг технологик маданияти ғалати, ҳеч ким кўра билмаган бурилиш ясади. Велосипед бугун камбағалларнинг транспортидан жамиятнинг юқори даражада маданийлашуви рамзига айланди.

Сабаб бор

Ҳар йили 22 сентябрни жаҳон ҳамжамияти Автомобилсиз кун сифатида нишонлайди. ГЭФ КГД нинг ташаббус гуруҳи Ўзбекистоннинг экстремал ва тоғ туризми федерацияси, Тошкент вилояти ҳокимияти, Табиатни муҳофаза қилиш бўйича Тошкент вилояти қўмитаси, Ўзбекистон ННТ ЭКОФОРУМ Кенгаши кўмагида ва бевосита велосипедчи-волонтерлар иштирокида бу куннинг нишонланишини давом эттиришга ва уни ўзича нишонлашга қарор қилди.

ВЕЛОКВЕСТ 2015

Педалларни айлантир, олдинга ҳаракатлан!

Барча педалларни айлантиришни истовчилар диққатига!

Сиз вақтни қизиқарли ўтказиш ва совринлар ютиш борасида қулай имкониятга эгасиз.

2015 ЙИЛНИНГ 11 ОКТЯБРИ

Тошкентда ВЕЛОКВЕСТ – жойда мўлжал олиш элементларини кўзда тутувчи қизиқарали ўйин.

Ўйиннинг мақсади – велосипедни экологик тоза транспорт ва саломатлик манбаи сифатида оммалаштириш.

Ўйинда иштирок этиш мутлақо бепул.

Кимлар иштирок этиши мумкин?

Ўзбекистон Республикасининг ҳар бир вояга етган фуқароси иштирок этиши мумкин.

Жами иштирок этиш учун 8 жамоа таклиф қилинади. Жамоадаги иштирокчиларнинг максимал сони – 4 киши. Жамоа 2015 йилнинг 7 октябригача шакллантирилиши ва иштирок этиш учун буюртма бериши керак. Буюртманинг шаклини бу ерда юклаб олиш мумкин.

Ўйин ташкилотчилари кутиш варақасини тайёрлайди, унга саккизинчи жамоа йўллаган буюртмадан кейин буюрмта юборган жамоалар киритилади. Ўйиндан воз кечилган ёки брифингга келмаган ҳолатда кутиш варақасидаги биринчи жамоа чиқиб кетган жамоа ўрнига ўйин иштирокчилари таркибига киритилади.

Ўйинда муваффақиятли иштирок этиш учун велосипеда тез юришнинг ўзи етарли эмас. Асосий эътибор билимга, топқирликка ва жамоанинг жипслигига қаратилади.

Ўйинни олиб боришда бизга кўнгилилар ёрдам беради. Исталган пайтда саломатлиги туфайли маршрутни уддалай олмаган иштирокчи ўйиндан чиқиб кетиши мумкин.

ЎЙИНДА ИШТИРОК ЭТИШ УЧУН ҚУЙИДАГИЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШИНГИЗ ЗАРУР:

1. 4-кишилик жамоани шакллантириш
2. Жамоа сардори қуйидаги манзилга буюртма жўнатиши зарур: veloquest2015@yandex.ru
3. Буюртмада жамоанинг номи, иштирокчиларнинг исми-шарифи, туғилган йили ва санаси, жамоа сардорининг мулоқот учун телефонии кўрсатилади. Буюртма шаклини бу ердан юклаб олишингиз мумкин
4. Ҳар бир жамоа ёзма равишда ҳар бир иштирокчи имзолаган ҳолда барча иштирокчилар йўл ҳаракати қоидалари билан таништирилгани ва йўлларда ҳаракатланиш хавфсизлиги қоидаларини билиши; вело-ўйин ўтказилиши қоидалари билан таништирилгани ва уларга рози эканлиги; саломатлик ва жисмоний тайёргарлик ҳолати учун шахсан жавобгар эканлиги ҳақидаги тилхатни ёзиб беради ва имзолайди. Барча тилхатлар жамоа сардорида сақланади ва келгусида брифингда ташкилотчиларга топширилади. Тилхатнинг шаклини бу ердан юклаб олишингиз мумкин.

Иштирокчиларга қандай талаблар қўйилади?

1. Велосипедга эга бўлиш ёки шу куни фойдаланишга олиш ва унда ҳаракатлана билиш. Эҳтимол, велосипедни ижарага олиш имконияти бўлиши мумкин. Айни пайтда дўстларингиз велосипедидан ҳам фойдаланишингиз мумкин.
2. Йўл ҳаракати қоидалари, айниқса, велосипеда ҳаракатланиш қоидаларини билиш. Йўл ҳаракати қоидаларини бу ердан юклаб олишингиз мумкин.
3. ЎзР ЙҲҚ га мувофиқ: 27.3. Велосипед товушли сигнал мосламасига ва соз ҳолатдаги тормозга эга бўлиши керак. Куннинг қоронғу пайтида ва кўриш етарли бўлмаган ҳолатда велосипеднинг олд қисмига оқ рангли фонарь, орқасида эса – қизил рангли фонарь ёки ранг қайтариш мосламаси ўрнатилади. Ён томонларига эга тўқ сариқ ёки қизил рангли нур қайтаргич ўрнатилади. ЎзР ЙҲҚ бузилганда жамоага жарима очколари берилади.
4. Айни пайтда барча иштирокчиларнинг шлем кийишини тавсия қиламиз, ўйин пайтида ҳар бир иштирокчи шлем кийиб олган бўлиши керак. Жамоага велосипеда шлемда хавфсиз ҳаракатлангани учун бонус очколари берилади.
5. Ҳар бир жамоа тўлиқ зарядланган интернетга уланган ноутбук, планшет ёки смартфонга эга бўлиши лозим. Бундан ташқари, у ёки бу мослама архивларни очиш имкониятига эга бўлиши лозим.
6. Ҳар бир иштирокчида сувли фляжка бўлиши керак.
7. Ҳар бир иштирокчи жисмонан соғлом ва тайёргарликка эга бўлиши лозим. Илтимос, бу масалага жиддий қаранг. Ҳар бир иштирокчи ўз соғлиги ва жисмоний тайёргарлиги учун шахсан маъсулдир.
8. Такрорлаймиз, ўйинда фақат вояга етган фуқаролар иштирок этиши мумкин. Ўйинда иштирок эта олишингиз учун ёшингиз 18 дан кам бўлмаслиги керак.
9. Саломатлик учун ва вело-ўйинда иштирок этиш учун маъсул бўлиш. Ташкилотчилар иштирокчи учун маъсулиятни ўз зиммасига олмайди.

Шошилинг, жамоалар сони чекланган!

7 октябрь, 18:00 – буртмалар қабул қилинадиган охирги кун!

9 октябрь, 19:00 – Брифинг: жамоалар сардорлари билан учрашув, Велоквест ўтказиладиган жойнинг эълон қилиниши, ўйин қоидалари билан танишув, жамоалардан тилхатларни қабул қилиш, қуръа ташлаш.

ЖАМОАЛАР ТУЗИНГ ВА БУЮРТМАЛАР БЕРИНГ!

ҲОМИЙЛАР:

FITNESS CENTRE O-ZONE/BUSINESS CENTRE DARHAN

ХАМКОРЛАР:

Ўзбекистоннинг экстремал ва тоғ туризми федерацияси

Ўзбекистоннинг ННТ Экофорум Кенгаши

Тошкент вилояти Хокимияти

Тошкент вилояти табиатни муҳофаза қилиш Қумитаси

Ўтган экологик ўйин ҳақида маълумотни сайтимиз орқали олишингиз мумкин: /uz/news/173