Суғорма деҳқончилик Хоразм вилояти иқтисодиётида муҳим ўрин тутиб, маҳаллий меҳнатга лаёқатли аҳолининг 60 фоиздан ортиғини иш билан та’минлаб, асосий даромад манбаи ҳисобланади. Вилоятда аҳоли сонининг доимий ўсиб бориши туфайли суғорма деҳқончиликнинг озиқ-овқат таъминотининг асосий манбаи сифатидаги роли сезиларли даражада ошиб бормоқда, бироқ айни пайтда мавжуд сув ва ер ресурсларига босим ҳам ортиб бормоқда. Бироқ ерларнинг шўрланиши ва ботқоқланишининг юқори даражаси, шунингдек, сув ресурсларининг тобора кескин танқислиги минтақа қишлоқ хўжалиги барқарорлигига таҳдид солмоқда. Масалан, ФАО ма’лумотларига кўра, Хоразмдаги деярли барча суғориладиган ерлар шўрланган ёки ер юзасига минераллашган ер ости сувлари даражасининг тез кўтарилиши натижасида иккиламчи шўрланиш жараёнларига учрайди. Юқори эр ости сувлари сатҳи паст қияликлар ва қумли тупроқларнинг юқори сув ўтказувчанлиги туфайли юзага келади, лекин асосий сабаб сувни оқилона бошқаришдир. Масалан, 1995, 2000-2001 ва 2008 йилларда кам сув. суғорма деҳқончиликни бошқаришнинг эски, норатсионал усулларидан янги, Хоразм шароитига мос келадиган илғор технологияларга ўтиш зарурати борлигини яққол кўрсатди.
Барқарор ва самарали деҳқончиликни таʼминлаш учун бутун дунёда қоʻлланилаётган замонавий, самарали усуллар, масалан, сифон ёки дискрет сугʻориш каби сувни тежовчи усуллар билан биргаликда лазерли (юқори аниқликдаги) текислаш усуллари маҳаллий шароитга мослаштирилиши ва жорий этилиши керак. Илгари бу технологиялар асосан фақат илмий мақсадларда қўлланилган ва кенг қўлланилмаган.
Ушбу лойиҳа сувдан фойдаланувчилар уюшмалари (СФУ) томонидан бошқариладиган иккита кўргазма майдончасида юқорида қайд этилган интеграциялашган технологияларни кўргазмали жорий этишни режалаштирмоқда. Таклиф этилаётган замонавий технологиялар СФУ маъмуриятига ҳам, якка тартибдаги фермерларга ҳам намойиш этилади, улар кейинчалик бу технологиялардан мустақил фойдаланадилар ва тажрибани бошқа фермер хўжаликларига ўтказадилар. Ушбу мақсадлар учун СФУ ҳамкорларини иккита лазерли режалаштирувчи ва сув оқимларини этказиб бериш ва ўлчаш учун ускуналар билан жиҳозлаш режалаштирилган. Ушбу технологиялардан фойдаланиш вилоятдаги қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари орасида кенг тарқалиб, улардан кейинги фойдаланиш сезиларли даражада қисқариши, шу билан бирга мавжуд сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш, ер майдонларининг барқарор кўпайишига олиб келиши кутилмоқда. ҳосилдорлик ва ҳосилдорлик, бунинг натижасида қишлоқ аҳолисининг турмуш шароити яхшиланди.
Аниқроғи, лойиҳа учта аниқ мақсадни кўзлайди:
1-топшириқ: Ерни лазер билан текислаш учун техник жиҳозларни тайёрлаш ва жиҳозлаш.
2-мақсад: Иккита сувдан фойдаланувчилар уюшмасининг (СФУ) коʻргазмали участкаларида ерни лазер билан текислаш ва сугʻоришнинг муқобил усулларининг афзалликларини коʻрсатиш.
3-топшириқ: Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига ерларни лазер билан текислашни тўғри амалга ошириш ва суғориш сувининг сув сарфини камайтириш ё‘лларини кейинчалик ушбу ускунадан мустақил фойдаланишлари учун ўргатиш.
Рус тилида лазерли текислаш лойиҳаси рисоласини юклаб олинг
Лазерли текислаш лойиҳаси рисоласини юклаб олинг
Лойиҳа КРАСС нодавлат нотижорат ташкилоти томонидан тақдим этилган. ЗЕФ, Ривожланиш тадқиқотлари маркази коʻмагида, Германия, 2008-йил ноябр ойида қишлоқ хоʻжалиги боʻйича фаол экспертлар гуруҳи (тадқиқотчилар, амалиётчилар ва оʻқитувчилар) томонидан ташкил этилган КРАСС маркази қишлоқ хоʻжалигидаги ислоҳотларни қоʻллаб-қувватлаш мақсадида ҳукумат, маҳаллий ва халқаро ташкилотлар, ННТлар билан ҳамкорлик қилади. ва ривожланиш.
КРАССнинг асосий мақсади қишлоқ хоʻжалигини қоʻллаб-қувватлаш хизматларини ташкил этиш орқали Оʻзбекистоннинг қишлоқ жойларида турмуш шароитини яхшилаш, фаровонликни ошириш ва узоқ муддатли озиқ-овқат хавфсизлиги ва экологик барқарорликни таʼминлашга ҳисса қоʻшишдан иборат. КРАСС қишлоқ хўжалигини ривожлантириш, мавжуд ресурслардан самарали фойдаланиш, ер ва сувдан оқилона фойдаланишга хизмат қиладиган инноватсияларни топиш ва оммалаштириш учун малакали мутахассисларни жалб қилади. КРАСС қишлоқ ёшларини билим, кўникма, ишга жойлашиш ва ривожланиш интилишларини оширишга ўқитишга алоҳида э’тибор беради.
Марказ ҳақида батафсил ма’лумотни уларнинг www.krass.uzсаҳифасида топишингиз мумкин
Лойиҳа натижалари:
ЛАЗЕР НИВВАЗЛАШ ФОЙДАЛАНИШ ФОЙДАЛАНИШ ЭРЛАРНИ РЕЖАЖАТЛАШ УЧУН ТЕХНИК КЎРИМАЛАР.
Ёъриқномада лазер ўрнатишдан фойдаланган ҳолда эрни режалаштириш, унинг техник қисмлари ва амалиётга татбиқ этиш жараёнини ўз ичига олган янги, ноанъанавий инноватсион технологиянинг техник хусусиятлари, афзалликлари ва ишлаш принтсипи келтирилган.
Коʻрсатмалардан қишлоқ хоʻжалигига оид барча тегишли ташкилотлар, жумладан, сувдан фойдаланувчилар уюшмалари, фермер хоʻжаликлари, деҳқон хоʻжаликлари, қишлоқ хоʻжалиги олий оʻқув юртлари олимлари, илмий-тадқиқот институтлари далаларда ва тажриба мақсадларида фойдаланишлари мумкин.
