Транспортни ривожлантириш институтининг янги ҳисоботи велосипедларни ривожлантириш ва велосипед инфратузилмасини қуриш иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш ва иқлим ўзгаришига қарши курашишнинг энг яхши усули эканлигини исботлайди. Тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, агар дунё шаҳарларида велосипед транспорти ва тегишли инфратузилма фаол ривожланса, 2015 йилдан 2050 йилгача бўлган даврда. умумий харажатларни тежаш тахминан 25 триллион АҚШ долларини ташкил қилиши мумкин. Бироқ, 2050 йилга келиб, ёъловчи транспорти секторидан CО2 эмиссияси велосипедларга тегишли эътибор берилмайдиган стсенарийга нисбатан 11% га камайиши мумкин.

Айтиш жоизки, ҳисоботдаги "велосипедни ривожлантиришга кучли эътибор" таърифи юқоридаги нарсани англатмайди. Муаллифлар 2030 йилга келиб саёҳатларнинг 11 фоизи ва 2050 йилга келиб 23 фоизи велосипедда бўладиган стсенарийларни кўриб чиқдилар. Қисқа масофали саёҳатлар ҳисобга олинди. Бироқ, масалан, Қўшма Штатларда автомобил саёҳатларининг ярми беш милдан ошмаслигини ҳисобга олсак, бу ёндашув мутлақо мантиқий кўринади.

Ва шунга қарамай, бу жуда мўътадил стсенарий велосипед транспортининг ривожланиши катта ижобий ўзгаришларга олиб келиши мумкинлигини кўрсатди. “Велосипедга кўпроқ имкониятлар берадиган шаҳарсозликдаги эътиборнинг ўзгариши бутунлай бошқа шаҳар ҳудудларини яратишга ёрдам беради. Улар пиёдалар, велосипедчилар ва жамоат транспорти учун қулай бўлган ё‘ловчи ташиш тизимига эга бўлади”, — дейилади хабарда.

Ссенарийга кўра, бутун дунё шаҳарларида велосипед ва электрон велосипедда саёҳат қилишнинг кўпайиши 2030 йилга бориб ёъловчи транспорти соҳасида энергия истеъмоли ва умумий чиқиндиларни 7 фоизга ва 2050 йилга бориб 11 фоизга камайтиради. Транспортни ривожлантиришнинг ҳозирги тендентсиялари (одатдагидек) билан CО2 эмиссияси, аксинча, 2050 йилга келиб бугунги 2,3 гигатондан 4,3 гигатонга ошади.

Ҳисобот муаллифлари барқарор велотранспортни ривожлантириш қийин эмаслигини қайд этишди. Бунинг учун шаҳарларга қуйидагилар керак:

• велоспорт инфратузилмасини фаол ва кенг миқёсда ривожлантириш;

• транзит транспортига таянган ҳолда йирик ва ўрта шаҳарларда велосипед ижараси дастурларини кенг жорий этиш;

• велосипедчилар ва пиёдаларни қўллаб-қувватлаш ва ҳимоя қилиш бўйича қонун ҳужжатларини кўриб чиқиш ва ўзгартиришлар киритиш;

• жамоат транспорти, пиёдалар худудлари ва велоспорт инфратузилмасига инвеститсиялар;

• Шаҳар транспортини ривожлантириш ва ердан фойдаланишни режалаштириш учун масъул бўлимларни яқиндан мувофиқлаштириш.

Бундан ташқари, автомобилларнинг машҳурлигини пасайтириш учун бир қатор чоралар кўриш керак бўлади. Шаҳар ҳокимиятига қуйидагилар керак:

• Автомобил ҳайдовчиларини қўллаб-қувватлашни тўхтатиш, хусусан, бепул тўхташ жойлари, ёқилғи субсидиялари ва тўхташ жойларига минимал талабларни бекор қилиш;

• қулай нарх сиёсати ва ахборот кампанияларини яратиш орқали велосипедлардан фаол фойдаланишни рағбатлантириш;

• автомобил эгалари учун маʼлум зоналарга ёки босиб оʻтган ҳар бир километр учун тоʻловлар, шунингдек салбий ташқи харажатлар масаласини ҳал қилишга ёрдам берадиган бошқа молиявий механизмлар каби чора-тадбирларни жорий этиш;

• Барқарор ва экологик тоза транспортни қўллаб-қувватлаш учун транспорт воситаларидан маблағ йиғиш маблағларидан фойдаланинг.

Метрополитанликлар оқибатларига қарши курашиш учун миллиардлаб доллар сарфламоқда, аммо транспорт муаммосининг сабаблари эмас. Тасаввур қилинг-а, бу пулнинг озгина қисми ҳам велоспорт инфратузилмасини ривожлантиришга кетганми. Транспортни ривожлантириш институти ҳисоботи велосипедлар иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш ва шаҳар ё‘ллари ва кўчаларини туширишнинг энг тез, арзон ва самарали усули эканлигини яна бир бор тасдиқлайди